6. Stellen

Omschrijving

Taaldomein waarin het schrijven van teksten centraal staat.

Toelichting

Het doel van onderwijs in stellen is dat leerlingen (foutloos) verschillende soorten teksten kunnen schrijven die passen binnen een bepaalde communicatieve situatie.

Voor het onderwijs Nederlands zijn 12 kerndoelen vastgesteld, verdeeld over de domeinen Mondeling onderwijs (kerndoelen 1 tot en met 3), Schriftelijk onderwijs (kerndoelen 4 tot en met 9) en Taalbeschouwing, waaronder strategieën (kerndoelen 10 tot en met 12).

Kerndoelen voor stellen
Kerndoel 5: de leerlingen leren naar inhoud en vorm teksten te schrijven met verschillende functies, zoals informeren, instrueren, overtuigen of plezier verschaffen.
Kerndoel 8: de leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het schrijven van een brief, een verslag, een formulier of een werkstuk. Zij besteden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur.
Kerndoel 9: de leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten.
Kerndoel 10: de leerlingen leren bij de doelen onder ‘mondeling taalonderwijs’en ‘schriftelijk taalonderwijs’ strategieën te herkennen, te verwoorden, te gebruiken en te beoordelen.

De ontwikkeling en automatisering van de schrijfmotoriek (het handschrift) hangt nauw samen met de ontwikkeling van stel- en leesvaardigheid. In de kerndoelen heeft handschrift echter een aparte positie, los van de kerndoelen voor Nederlandse taal. Vandaar dat dit onderwerp buiten deze kennisbasis valt.

Zie vooral

Schrijfproces; didactisch model stelles; tekstbespreking; begrijpend lezen.

Bronnen

Aarnoutse, C., L. Verhoeven (red.), R. van het Zandt & H. Biemond (2003): Tussendoelen gevorderde geletterdheid. Leerlijnen voor groep 4 tot en met 8. Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands. Leerlijn 5 Strategisch schrijven.

Bacchini, S., R. Dekkers, H. Paus, Th. Pullens & M. Smits (2006): Portaal. Praktische taaldidactiek voor het primair onderwijs. Muiderberg: Coutinho. Hoofdstuk 10, Gevorderde geletterdheid.

Beek, W. van & M. Verhallen (2003): Taal, een zaak van alle vakken. Geïntegreerd taal- en zaakvakkenonderwijs op de basisschool. Muiderberg: Coutinho.

Beernink, R., E. van Koeven, P. Litjens, A. de Groot & M. Vreman (2006): Taaldidactiek. Utrecht/Zutphen: ThiemeMeulenhoff. Hoofdstuk D4, Gevorderde geletterdheid, stellen.

Daems, F., K. van den Branden & L. Verschaffel (red.) (2004): Taal verwerven op school. Taaldidactiek voor basisonderwijs en eerste graad secundair. Leuven: Acco. Hoofdstuk 8, Leren schrijven van verhalende en informatieve teksten: een stapsgewijs ondersteund proces.

Dekkers, P. (1994): Onderwijs in stellen; onderwijs in stellen voor de midden- en bovenbouw. JSW-boek 2. Tilburg: Uitgeverij Zwijsen.

Gelderen, A. van, M. Hoogeveen & I. Zijp (2004): Met een blik op de toekomst. 25 jaar leerplanontwikkeling onderwijs Nederlandse Taal in de basisschool. Enschede: SLO.

Hondebrink, G. & H. Stoffels (1995): Spiegelschrift; begrijpend lezen en begrijpelijk schrijven op de basisschool. JSW-boek 7. Tilburg: Uitgeverij Zwijsen.

Hoogeveen, M. (1993): Schrijven leren; een leergang schrijven van teksten in de basisschool. Enschede: SLO.

Huizenga, H. (2004): Stellen. Serie Taal & Didactiek. Groningen: Wolters-Noordhoff.

Huizenga, H. & R. Robbe (2005): Competentiegericht taalonderwijs. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff. Hoofdstuk 10, Stellen.

Norden, S. van (2004): Taal leren op eigen kracht. Taalverwerving op school met behulp van de werkwijze van taalvorming. Assen: Van Gorcum.