Mentaal lexicon

2.3.1 Mentaal lexicon

Omschrijving

De systematische representatie van woordkennis in het geheugen.

Toelichting

Het mentale lexicon maakt deel uit van het langetermijngeheugen. Alle woorden die we ons vanaf onze babytijd eigen maken, worden erin opgeslagen.
Van elk woord zijn in het mentaal lexicon verschillende eigenschappen opgeslagen. In de eerste plaats bevat een concept semantische informatie over de betekenis van een woord. Maar het bevat ook informatie over hoe een woord klinkt (akoestische informatie), hoe je het uitspreekt (fonologische informatie), hoe je het vervoegt en verbuigt (morfologische informatie), hoe je het in een zin gebruikt (syntactische informatie), in welke pragmatische situaties je het gebruikt en hoe je het schrijft (orthografische informatie). Al die verschillende soorten informatie worden wel de identiteiten van een woord genoemd.
Binnen het mentaal lexicon hangen woorden en hun eigenschappen onderling samen. De woordkennis binnen de identiteiten van het woord is als het ware als een computernetwerk geordend. Bijvoorbeeld, maan hangt semantisch samen met donker, maar ook met rond.Donker hangt weer samen met nacht of met angst.
Wat hun fonologische identiteit betreft, hangen vergelijkbare klankstructuren samen (bak/pak/lak/dak). Dit stelt ons in staat snel wisselrijtjes te lezen of te rijmen. Problemen met de fonologische identiteit van woorden kunnen een grote invloed hebben op het leren lezen en spellen.

Het werken aan het mentale lexicon speelt een grote rol in het onderwijs. Niet alleen in taal- en woordenschatonderwijs, maar ook in onderwijs in andere vakken. Daarin neemt immers begripsontwikkeling een centrale plaats in.

Zie ook

Woordenschatopbouw; woordbetekenis; woordenschatverwerving.